Op het moment dat ik deze nieuwsbrief schrijf, zitten we in de laatste dagen van 2021. Hoog tijd om u weer op de hoogte te brengen van het reilen en zeilen van Evadoc binnen het kader van KADOC-KU Leuven.

Inhoudsopgave

Kinderdroom
Provinciale Trainingsavonden
Stand
Protestants-evangelische muziek- en podiumpraktijken
Crowdfunding
Aanwinsten
Erfgoedconsulent
In- of uitschrijven

Kinderdroom

Archieven die bij Evadoc zijn ondergebracht, bevatten soms ook audiocassettes. Een goed voorbeeld hiervan is het persoonsarchief van Jean-Claude Thienpont. Onder de titel ‘kinderdroom’ heeft het studentenkoor van het voormalig Bijbel Instituut België in 1979 een aantal nummers in eigen beheer opgenomen. Zo’n vondst is een goede gelegenheid om het archief en de archiefvormer in de kijker te plaatsen.

Muziek

De in Anderlecht geboren Jean-Claude Thienpont (* 1949) studeerde aan het Koninklijk Muziekconservatorium te Gent. Tussen 1971 en 1978 was hij leraar viool, samenspel en muziekgeschiedenis aan verschillende muziekacademies in Vlaanderen. Van 1973 tot 1977 was hij als gastdocent verbonden aan de Koninklijke Muziekconservatoria te Gent en te Brussel.
Met deze achtergrond spreekt het voor zich dat het archief doorspekt is met bestanden over muziek en andere vormen van cultuur in het protestants-evangelisch landschap. Zo was Thienpont in 1975 koordirigent tijdens de massabijeenkomsten van de bekende Amerikaanse evangelist Billy Graham in het Koning Boudewijn-stadion (toen nog het Heizelstadion geheten) en was hij betrokken bij meerdere One Way Day’s in het Antwerpse Sportpaleis. Verder trad hij in Vlaanderen en daarbuiten talloze keren op als violist of dirigent van (jeugd)concerten). Ook deelde hij verschillende keren zijn kennis en expertise op het Christian Artists Seminar in Nederland.

Studentenkoor

Een belangrijk deel van het archief heeft betrekking op het Bijbel Instituut België (BIB) en het Institut Biblique Belge (nu Institut Biblique de Bruxelles). Gedurende ongeveer tien jaar was hij werkzaam aan beide opleidingen. Eerst als gastdocent, maar na enkele jaren werd hij voltijds medewerker en koordirigent. Uit deze tijd stamt ook het studentenkoor, waarvan enkele opnames uit 1979 en 1980 bewaard zijn gebleven. Naast colleges in beide landstalen over kerk en muziek, was hij ook stagecoördinator en een van de drijvende krachten achter de ‘Gezinsweken.’ Onder deze noemer organiseerden staf, studenten en enkele vrijwilligers van beide opleidingen vakanties met sport, spel en geestelijke verdieping voor het hele gezin. Onder een gezamenlijk thema waren voor volwassenen en kinderen aparte programma’s uitgewerkt. De Vlaamse, Nederlandse en Franstalige gezinsweken vonden plaats in de maanden juli en augustus.

La Douce France

In 1984 vertrok de tweetalige creatieve duizendpoot met vrouw en gezin naar Frankrijk om theologie te studeren aan de Faculté Libre de Théologie Réformée te Aix-en-Provence. Uiteraard heeft dit ook zijn neerslag gekregen in het archief. Immers, na het afronden van zijn studies werd hij daar aangenomen als docent praktische theologie en als koordirigent.

Terug naar België

In 1997 keerde hij terug naar België om achtereenvolgens predikant te worden van de Verenigde Protestantse Kerk in België (VPKB) in Charleroi en Elsene. Naast zijn predikantschap doceerde hij liturgie aan de Faculté Universitaire de Théologie Protestante de Bruxelles (FUTP) en de Faculteit voor Protestantse Theologie en Religiestudies, Brussel (FPTR).
Ook hernam hij zijn activiteiten in de hoedanigheid van gastdocent aan het Institut Biblique Belge, de Evangelische Theologische Faculteit – Leuven en het Instituut voor Bijbelse Vorming (beide voortgekomen uit het BIB).

Waarom bewaren?

Het archief bevat ook heel wat preken, bijdragen voor conferenties of vormingsdagen en notities over specifieke onderwerpen. Naast muziek en cultuur, komt bijvoorbeeld ook de positie van de vrouw in de kerk geregeld aan bod.

In een interview met ETF-stagiair Tom van Steenis vertelt Thienpont eerder dit jaar waarom hij zijn archief heeft gedeponeerd. “Ten eerste een psychologische reden. Ik ben een verzamelaar en ik heb allerlei documenten van jaren ver. Ik ben toentertijd naar Frankrijk verhuist en vandaar terug naar Charleroi. Ik heb dat allemaal meegesleept. Ik houd van geschiedenis en ik gooi het moeilijk weg. Ten tweede, ik weet dus ook dat mensen in de geschiedenis gaan duiken en dan ben je altijd blij dat je zoiets vindt.
Ik vind EVADOC een boeiend project: sporen vasthouden van evangelisch-protestants Vlaanderen en België. Binnenkort zal je nog weinig geschreven voorbereidingen en preken tegenkomen.
Af en toe heb ik ook iets aangeduid als ‘uniek’. Bijvoorbeeld toen er door studenten erediensten geobserveerd werden. Wat gebeurde er in de erediensten in die tijd en hoe vonden mensen dat? Ja, dat kan je nergens anders terugvinden.”

Het archief zal begin 2022 beschikbaar worden voor raadpleging in de leeszaal van KADOC-KU Leuven. De inventaris is dan ook online beschikbaar. Via onze website houden we u hiervan op de hoogte.

Archiefbeheer van de lokale kerkgemeente. Provinciale trainingsavonden

Het is de bedoeling om in het najaar van 2022 opnieuw provinciale trainingsavonden te organiseren over het archief van de plaatselijke kerkgemeente. Graag willen wij onze expertise delen om zo samen het geheugen van de protestants-evangelische gemeenschap in onze samenleving veilig te stellen.
In het eerste deel van de avond gaan we dieper in op vragen zoals:

• Waarom bewaren?
• Wat zijn de risico’s voor digitale archieven?
• Wat is het verschil tussen een back-up en een archief?
• Wat wel en wat niet bewaren?
• Wat met de GDPR?
• ….
  Het tweede deel van de avond zal eerder praktisch zijn. Aan de hand van concrete voorbeelden behandelen we zaken zoals :
• Wat is een goede mappenstructuur?
• Wat zijn goede bestandsnamen?
• Welke bestandsformaten gebruik ik?
• Welke opslagmedia of cloudservices gebruik ik?
• Het archiveren van e-mails, foto’s, websites, social media

Waar en Wanneer?

Op dit moment zijn we op zoek naar een locatie in elke Vlaamse provincie om deze trainingssessies te verzorgen. Voor de vele anderstalige kerken willen we deze bijscholing ook in het Engels verzorgen. Een of meerdere locaties hiervoor zullen gekozen worden afhankelijk van de belangstelling. In overleg kan ook bekeken worden om deze training in het Frans (al dan niet met simultaanvertaling) aan te bieden.

Zodra de inschrijvingen hiervoor opengaan, zult u dat via onze website vernemen. Kerkgemeenten die hun gebouw voor deze activiteit ter beschikking willen stellen, kunnen zich nu al aanmelden bij Aaldert Prins.

STAND VVP ONTMOETINGSDAG

Op 11 november was Evadoc aanwezig met een stand op de VVP ontmoetingsdag in Leuven. Het was een mooie gelegenheid om vragen te beantwoorden en EVADOC en KADOC onder de aandacht te brengen van het brede publiek.

Protestants-evangelische muziek- en podiumpraktijken. Oproep naar religieus immaterieel erfgoed

Protestants-evangelische en anglicaanse geloofsgemeenschappen herbergen een brede waaier aan tradities en gebruiken op het vlak van muziek en podiumkunsten (dans, drama, declamatie, …). Deze aspecten van geloofsbeleving worden vanuit een culturele invalshoek omschreven als ‘immaterieel cultureel erfgoed’ of ICE. In 2019-2020 heeft EVADOC met KADOC en PARCUM het erfgoed en de erfgoednoden van de anglicaanse, islamitische, israëlitische, orthodoxe en protestants-evangelische erediensten in kaart gebracht tijdens het project Hemelsbreed. Divers religieus erfgoed in Vlaanderen.

In de kijker

Uit de ingevulde vragenlijsten bleek dat het begrip ‘immaterieel cultureel erfgoed’ weinig bekend is. Toch zijn we ervan overtuigd dat er heel wat immaterieel erfgoed aanwezig is. Samen met KADOC, PARCUM, de Werkplaats Immaterieel Erfgoed en CEMPER wil Evadoc dit religieus immaterieel erfgoed meer in kaart brengen en beter bekendmaken bij het brede publiek. Uiteraard wordt daarbij ook aandacht geschonken aan de uiteenlopende en evoluerende betekenissen die daarmee gepaard kunnen gaan.

ICE en mijn kerkgemeente

Om u een beetje op weg te helpen wat zoal onder muziek en podiumpraktijken verstaan wordt, geef ik enkele buitenlandse voorbeelden. Zo is in Duitsland koor en koormuziek, met een lange traditie in protestants-evangelische kringen, geregistreerd. Nog een voorbeeld uit Duitsland is orgelmuziek. In Nederland staat bijvoorbeeld het harmonium op de lijst van immaterieel erfgoed. In Zweden is het Psalmodikon als dusdanig erkend .
Muziek of podiumpraktijken rond kerkelijke feestdagen, zoals Kerst of Pasen, vallen in zeker ook onder immaterieel erfgoed. En wat te denken van het begeleiden van (kinder)liederen met bepaalde gebaren of handgeklap? Ongetwijfeld zijn er in de internationale of migrantenkerken, in groten getale aanwezig in ons land, ook heel wat relevante muzikale en podiumtradities. Deze komen uiteraard ook in aanmerking voor registratie.

Waarom registreren?

Wat is het voordeel om dergelijke tradities en gebruiken te registreren? In de eerste plaats is het een manier om op een heel andere manier met een veel breder publiek in aanraking te komen dan dat de religieuze activiteiten van een kerkgemeente bezoekt. Daarnaast zorgt uw bijdrage ook voor een betere afspiegeling van de levendige (super)diversiteit aan religieuze tradities en praktijken in onze samenleving.

Hoe registreren?

Bent u betrokken bij bepaalde tradities gelinkt aan religieuze muziek- en podiumpraktijken? Hebt u nog bijkomende vragen over deze oproep of wilt u een bestaande praktijk graag bekendmaken? Neem dan gerust contact op. We ondersteunen u graag bij het online registreren van uw immaterieel erfgoed.

Crowdfunding

In de vorige nieuwsbrief brachten we de crowdfunding voor de digitalisering van de tijdschriften Onze Hoop /Notre Espérance (BEZ/Vianova) onder uw aandacht. Met name bij de jaargangen tot aan de Tweede Wereldoorlog verkeren heel wat nummers in slechte staat. Het papier

is heel broos en elke manipulatie leidt tot beschadiging. Om de unieke en bijzondere inhoud toegankelijk te houden is digitalisering een absolute noodzaak. Hiervoor is in totaal € 2.000 nodig. Dat geld dient niet alleen voor het scannen, maar ook voor het aanbrengen van de nodige metadata (zodat een en ander bijvoorbeeld vlot terug te vinden is op het internet), het duurzaam bewaren van de digitale bestanden, en de voorbereiding van het scannen. Sommige nummers moeten namelijk eerst gefixeerd worden.

Halverwege

Momenteel (eind december) zitten we op de helft van ons streefbedrag. Dat betekent dat er nog zo’n € 1.000 nodig is. Helpt u mee om de financiering volledig rond te krijgen? Uw giften zijn welkom op rekeningnummer BE45 7340 1941 7789 van KADOC-KU Leuven met vermelding 400/0020/43911. Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar.

Voor vragen over dit project kunt u terecht bij Aaldert Prins.

Aanwinsten

Ook in de afgelopen maanden is onze collectie verder aangegroeid. In deze rubriek overlopen we traditiegetrouw de aanwinsten van de afgelopen maanden.

Nieuwe publicaties

• Kerk zonder muren, Eric Zander
• Ontluikend Christendom, Daniël De Waele
• Bidden kun je leren, Anne van Olst
• Theofilus – ETF-Leuven

Oudere publicaties

We zijn de Protestantse Faculteit voor Theologie en Religiewetenschappen te Brussel erkentelijk voor de schenking van 1 pallet publicaties. Het betreft hier voornamelijk titels met betrekking tot de kerkgeschiedenis van het Belgisch protestantisme in de 19e en begin 20e eeuw.

Archieven

We signaleren voor u aanvullingen voor de volgende persoons- en organisatiearchieven:

• Johan Rietdijk (met dank aan Paul & Cees van der Laan)
• Jean-Claude Thienpont
• Diocese in Europe
• Operation Mobilisation International

Erfgoedconsulent

Graag willen we er op wijzen dat Aaldert Prins als consulent EVADOC binnen KADOC voor het protestants-evangelisch erfgoed u graag advies verleent over het beheer en de bekendmaking van erfgoed van kerkgemeenten en organisaties. Een uitgebreidere beschrijving van dienstverlening vindt u door te klikken op deze link.

In- of uitschrijven

Via deze link kunt u zich in- of uitschrijven voor de Evadoc nieuwsbrief.